Sortzaile baten hausnarketa laburra
Joanekoak baino laburragoak izan ohi dira itzulerako bidaiak. Egindakoarekin gustura egotearen lasaitasunagatik edo, arinago pasatzen da arrazionalki ikusita denbora tarte bera dena. Antzeko zerbait izan daiteke sortzeak ematen didana ere: Sortutakoarekin gustura egoteak ematen duen lasaitasuna. Eta esango nuke hori dela nik sortzaile izanda bilatzen dudan gauzetariko bat, sortzaile izateko arrazoietariko bat. Ordea, itzulerako bidaia joanekoa bezain luzea edo oraindik ere luzeagoa izan daiteke sorkuntza hori bukatzeko data jakin bat jarrita eduki eta behar zuen denbora eman ez diodanean, ezetz esaten jakin ez eta interesatzen ez zaidan sorkuntza batean sartu ondoren gogo gabe edo sortzeagatik sortzen nabilenean, edo gaizki ateratzeko aukerak dituen emanaldi bat gaizki ateratzen denean(garbi esateko, zein frustantea izan daitekeen gustora ez geratzea).
Lehentxeago esan dut sortutakoarekin gustura egoteak ematen duen lasaitasuna dela bilatzen dudan gauzetariko bat, eta hala ere, besteentzat egiten dut. Bai baitakit, ez nukeela sortuko gero hartzailerik ez izatera. Ez dakit, birtuosismoa izan liteke agian.
Besteentzat egiten dut, bai baitakit ez nukeela sortuko gero hartzailerik ez izatera, eta hala ere, ez dut komunikazioa bilatzen. Ez dut hartzaileari “hau eta bestea” esateko sortzen, eta ez dut “sentitzen dudana komunikatzeko sortzen dut” topikoa onartzen. Esango bait nuke, horrela, sentitzen dudan hori adieraztea bezain erraza eta sinplea litzatekeela sormena, aukeran sormen kontrolatuegia niretzat. Eta sentimenduak adieraztekoa baino, sentitzekoa da nire sormen prozesua. Kasualitateak eta istripuak gerta daitezen uzten dudalako, sorkuntzari nire kontrol osorik gabe garatzen utzi, eta ahal den guztietan, kasualitate eta istripu horiei etekina ateratzen diedalako. Pentsatu nahi baitut nik sorkuntzarekiko* dudan kontrol bera duela sorkuntzak* nigan. Eta bide horretatik, asko izan dira kasuak, non aurretik malenkoniko edo urduri egon gabe sortzera jarri eta nire sorkuntzak* berak, bide horiek hartuta, ni neroni malenkoniatu edo urduritu nauen(malenkoniatu eta urduritu, bai…ez dakit ezer alairik egiten). Horrela, igorle naizen neurri berean naiz ni neu nire sorkuntzaren hartzaile, eta adierazten dudan adina dut jasotzen.
Komunikatu nahi ez dudala esan dut, ez dudala “hau eta bestea” esan nahi, eta hala ere, hartzailearengana iritsi nahi dut. Nik sentitzen badut, senti dezala berak ere, baina ez ni sentitzen ari naizen gauza hori bera, baizik berea.
(*Sorkuntza sortzen dugun lana bezala ulertuta: Pieza bat, objetu bat…alegia, ez prozesua, sorkuntzaren ondorio den lana bera).
Enero 16th, 2007 at 4:34 pm
Aupa tusuri,
Lehenik eta behin, eskerrik asko gurekin banatzen dituzun erreflexio sakon hauek botatzera ausartzeagatik. Ez dut uste aunitz garenik hortaraino animatzen garenak, geheinbat eskatzen duen autoazterketa eta analisi ariketarengatik.
Halaere bada, niri behintzat, zalantzan gelditu zaidan atalen bat edo bertze.
Hartara, erantzunak galdera bidez luzatuko dizkizut:
1)
Ez al da kontraerrana “ez nuke sortuko gero hartzailerik ez izatera” eta aurretik aipatzen dituzun plazer eta frustrazioak, modu batera edo bertzera soilik zure esperientzia pertsonalari erreferentzia egiten dietenak beraz hartzaile gisara zu bertzerik ez dutenak, diskurtso berean jartzea?
2)
Komunikazioaren kontuaren kari. berriz “ez nuke sortuko gero hartzailerik ez izatera” esaldian oinarrituz, nola ulertzen duzu besteengana zuzentzeko behar hori eta bertzalde ez komunikatzeko grina hori? ez al da sortzen elkartruke hortan (batek nahi edo ez nahi izan) komunikazio bide bat? sentitzea ez al da komunikazioa? Nork erabakitzen du komunikazio baliagarria den edo ez? bidaltzaileak edo hartzaileak?
Beno, bertzerik gabe, zure testutik abiatuta eztabaida interesgarri bat sor dezaken galdera bi luzatzen ditut, bidenabar gainerako irakurleak ere parte hartzera gonbidatuz…
gero arte
xabi
Enero 17th, 2007 at 5:59 pm
Aupa Xabi,
Kontraesankorra bada, bai. Kontraesan bat baino gehiago dituen testua da, baina hor du bere “grazia” ere…zerbait erdi poetikoa egin nahi nuen, eta kontraesan horiek horretarako jokua ematen zidaten(Hainbeste “eta hala ere” sartuz eta…). Mezua izango litzateke nolabait “zein kontraesankorrak eta azaltzen zailak izan daitezkeen sentimenduak” edo halako zerbait…
Baina bueno…edozein tonutan esanda ere(erdi poetiko edo beste edozeinetan), zerbait esaten ari naiz, eta zerbaitegatik, esaten dudan hori hala dela uste dudalako. Eta nik benetan bi alde horiek ikusten ditut: Niretzat egiten dut, baina behin eginda, egindako hori besteei erakusteko gogoa izaten dut. Badakit ez naizela ezer berririk esaten ari, testuko gauza bera errepikatzen ari naizela…eta ez naizela testuan baino argiago azaltzen ari ere…baina ez dakit hobeto argudiatzen…makarroiak zergatik gustatzen zaizkidan esplikatzen hastea bezala da…hala ikusten dut, hala egiten dut, eta hala kontatzen dut hemen, baina ez dakit gehiago esaten. Eta sentitzen dut(benetan sentitzen dut), niri ere argiago jakitea gustatuko litzaidakeelako…agian hemendik denbora batera auskalo zergatik dena argi ikusiko dut bat-batean…esango orduan…
Komunikazioari buruz berriz…besteengana zuzendu eta ez komunikatzearekin esan nahi nuena zen, iritsi nahi dudala, zerbait sentiarazi nahi dudala, baina ez gauza jakin bat. Jende asko lan beraren aurrean egonda ere, bakoitzak bere subjetibitatearekin bere inpresio propioak jasoko dituela. Eta nik entzulea bere inpresio propio horretara iritsiarazi nahi dudala, eta ez dezala nik bidaltzen diodan mezu zehatz bat hartu. Iristea komunikatzea ote den? Bada, bai, edo ez…komunikatu hitzari ematen diogun esanahiaren arabera. Askotan arazoa hori baita: Zerbait esan nahi, eta hori esateko hitz jakinik ez dagoenez, zabalagoa den hitz bat hartu beharra, interesatzen ez zaizkigun konnotazio asko dituena… Nik hemen “komunikazioa”-ri eman diodan esanahia izan da gauza jakin bat esatea(Igorlea eta hartzailea hizkuntza berean ari direnean eta igorleak bidaltzen duen gauza hori bera jasotzen duenean hartzaileak). Nik esango banu: “Bostak dira”, zuk “bostak dira” jasoko zenuke. Bada horixe ez dadila gertatu. Horri esaten nion “komunikazioa”, bakar-bakarrik nolabait deitzearren. Komunikazioa zentzu zabalago batean hartuta ordea, bai, edozein elkartruketan sortuko litzateke komunikazioa, bai.
Iruditzen zait, eztabaidatzea-eztabaidatzea…gai honi buruz…oso zaila litzatekeela…Izango bailitzateke makarroiak gustatzen zaizkion baten eta babarrunak gustatzen zaizkion baten arteko eztabaida, bat makarroiak zein onak dauden eta bestea babarrunak zein saldatsuak diren defenditzen.
Baina posible litzatekeena, eta aberasgarria, bakoitzak ildo honetako bere hausnarketak argitaratzea litzateke.
Enero 17th, 2007 at 6:57 pm
apa berriz ere,
zinez, gustatzen zait proposatzen duzun subjetibotasunaren apologia gisako hori, guztiz ados bait nago zurekin. baita kontraerranaren balioari buruz diozuna ere.
Halaere, lehenik eta gaizkiulertuak gainditzeko, argitu nahi dut ez dudala inolaz ere zure hitzak dudan jarri nahi izan, baizik aurrekoan erran bezala eztabaida, edo hobe elkarrizketa bat sortu.
Halaere zure hitzek ildo interesgarri bat ireki dutelaren ustearekin pentsatzen jarraitzen dut, gehienbat komunikazioaren haritik. “bostak dira” adibidea erabiltzerakoan komunikazio mota desberdinak daudela diozu, nagusiki bitan banatuz, erran dezagun, komunikazio zuzena (ulergarria, mezu jakin bat bidaltzea helburu duena, objetiboa) eta zeharkako komunikazioa (alegia, zeozer erran bai baina zehazki zer den aipatu gabe edo jakin gabe, subjetiboa?). zuzendu nazazu, baina banaketa honek beraz argi uzten du zuretzako musikaren edo soinuaren erabilpena zeharkakoa dela nolabait. Baina ez al da etengabe hizkuntzekin gauza bera gertatzen? Alegia, kasu honetan bertan blog hau irakurtzen duten askok, nahiz eta guk ematen dugun informazioa ahal eta zuzenena, direktoena izan, ez dute ulertuko zeri buruz ari garen, nagusiki hizkuntza menperatzen ez dutelako, edo zeri buruz ari garen jakitea zaila egin daitekelako (adibidez gai hauen inguruan hausnartu ez duen norbaiti). Beraz, desberdintze nagusiena komunikazioaren deskodifikazioan dagoela erratea zilegi da.
Horri buruz jardungo naiz.
Nahiz eta batzuetan hitzezko mezurik ez eduki, musikak komunikazioaren alorrean paper garrantzitsua bete izan du historian zehar, eta oraindik ere betetzen duelakoan nago. Mezuak, sentimenduak baita biolentzia (batzuk aipatzearren) bezalako kontzeptuen eta informazioren garraiolari da. Nik, zure musika entzuten dudanean, seguruaski musika sortzerakoan zuzenki edo konszienteki islatu nahi ez duzun informazio argi zenbait jasotzen dut etengabe, adibidez, zure bizitzeko moduari edo lan egiteko tresnei buruzkoa, beraz neurri batean zure egoera ekonomikoari buruzkoa, bizi duzun errealitate kulturalari buruzkoa… eta beste mordo bat (luze emanen luke denak aipatzea). Praktikan, hauetako aunitz ulertutzat ematen ditudala onartu behar dut, edo bertzela inkonszienteki alde batera uzten ditut, seguruaski elkar ezagutzen dugulako eta errealitate berdintsuak bizi ditugulako, beraz erraz deskodifikatu dezakedalako. Baina nola jakin edo ezagutu dezakegu guri buruz ezer ez dakien batek ze informazio jaso dezaken guk sortutako soinuren bat entzuterakoan? Nola dekodifikatuko du gure jarioa?
Kontrako adibidean, pentsa ze mezu pila jasotzen dugun adibidez musika arabiar bat entzuten dugunean, hitzik ulertu gabe ere (musikak hitzik duen kasuetan). Ziur naiz, eta badakit adibide esajeratu xamarra emanen duela, jende askok segidan palestina eta israeleko arazoarekin lotuko duela musika hori, inkonszienteki, apenas hortan pentsatzen jardun gabe. Edo hain urrun joan gabe, pentsa txalaparta doinuak zer nolako konnotazioak dituen eta ondorioz nola deskodifikatzen duen jende askok, zein informazio gehigarri (eta askotan oker) ulertu dezaken.
Beraz, nola ekidin ditzazkegu eman nahi ez ditugun “beste” informazio horiek? posible al da hori? edo…hori egin nahi al dugu?
zentzu hortan (eta seguruaski hau da bilatzen dudan galdera nagusia) musika, hitzezko edo idatzizko hizkuntza baino komunikazio bide abstraktuagoa al da?
-Nik esango banu: “Bostak diraâ€?, zuk “bostak diraâ€? jasoko zenuke- diozu zuk, baina norbaitek galdetuko balu: goizeko edo arratsaldeko bostak? edo…zer da bost? zer da ordua? edo errazago, “what are you saying?”
Enero 19th, 2007 at 12:18 pm
Aupa berriz(berandu baina seguru),
Botatzen dituzun galdera eta kontuei erantzunik eman ez, baina horien inguruan gauza batzuk gehituko ditut.
Musika hitzezko edo idatzizko edozein bide baino abstraktuago denari buruz, baietz esango nuke. Musika bera, musika konkretua kenduta, abstrakzio hutsa baita. Musika konkretu pieza baten aurrean gaudenean(esaterako, ekaitz baten grabazioa entzuten den bat. Munduko kultura guztietako pertsona guztiek entzun dute noizbait ekaitz bat), edo artelan figuratibo baten aurrean, jasoko ditugun gauza batzuk behintzat amankomunak izango dira. Gero horrek sortzen dituen sentimenduak subjetiboak izanda ere, esango dugu denok: “Hara, ekaitza”. Lan abstrakto baten aurrean guztia da subjetiboa, amankomunean ezer gutxi edukiko du jendeak jasoko duenak, eta musika, abstrakzio hutsa da. Eta musika arabiarrari buruz diozunari buruz…ezer ulertu gabe gauza asko jasotzen ditugu, guretzat abstrakzio huts bihurtzen delako ahots hori ere. Izango litzateke Chopin-en poesia sonoroaren antzeko zerbait…
Biak ados gaudenez subjetibitatearen garrantzia azpimarratzerakoan, horregatik ari gara agian biak abstrakzioan sortzen.
Zeharkako beste konnotazio horiei buruz berriz(Israel eta Palestinako gatazka gogoratzea, etab.), ekidiezinak dira. Elkarbizitza batean bizi gara, gainontzekoekin harremanean, eta horrek balore-ikuskera-aurreiritzi-… komun batzuk sortzen ditu, denontzat berdina den inkosziente kolektibo bat edo. Beraz, agian subjetibotasun benetan pertsonal-propio-purorik, ez dago. Eta hor sartzen da kulturaren balore inkosziente horien gaia: Mendebaldeko kultura hain zabaldua den honetan halakorik aurkitzea zaila izango bada ere(munduaren beste puntan ere ezkerra okerrarekin eta eskuina zuzenarekin identifikatuko dituzte. Edo zuria zuzenarekin eta beltza okerrarekin etab.), Pentsa dezagun badela irla bat, munduko gainontzeko biztanleetatik guztiz aislatuta egon dena beti. Baliteke agian, hangoei nire musika erakutsi, eta ez dakit, alaia iruditzea!(Beti hain iluna bezala hartua den nire musika). Kulturak asko egiten du pertzepzioan.
Kulturak, eta heziketak. Uste dut bai zuk eta bai nik aditu dugula behin baino gehiagotan “what are you saying?”(Ez dutela egiten duguna “musika” bezala ulertzerik izan, alegia). Kultura berekoak izanda ere, pertsona bakoitzak sentsibilitate ezberdinak garatu ditu bere heziketa musikal/artistikoaren bidez, eta horrek ulertzera edo ez ulertzera ermaten du.
Laburbilduz, ideia nagusia izango litzateke, hain gaudela hainbeste gauzak eraginda, komunikazio benetan purotik, pertsonalik, ez dagoela.
Eta orain bururatzen zait, bai igorlea eta bai hartzailea kultura berekoak badira eta heziketa antzekoa badute(abstrakzioan arita ere), badituztela agian biek puntu amankomun batzuk. Badagoela komunikazio zuzenagorik, “iluna” bezala gauza bera ulertzen dutelako biek adibidez…(Eta ikusten dut nola honek hankaz gora botatzen dituen lehen subjetibitateari buruz esandako gauza batzuk…kontraesana berriz ere. Ona da hori…badoaz gauzak ateratzen…)
Febrero 5th, 2007 at 6:16 pm
entzunari kasu egiteak ala ez egiteak zenbat aldatzen du soinu iturria bera?
Febrero 5th, 2007 at 6:24 pm
musikan, zein da entzun ahal denaren garrantzia
Komunikazioan zein uler daitekeenarena.
Febrero 5th, 2007 at 6:25 pm
pausa efektua
Febrero 9th, 2007 at 4:27 pm
Alexi erantzunez:
“entzunari kasu egiteak ala ez egiteak zenbat aldatzen du soinu iturria bera?”
Argi dagoenez, fisikoki behintzat ezer gutti. Baina bai soinu hoiek sor ditzazketen erranahien inguruan. Adibide bat jarriz, zalantza dut gutako aunitzek piano bat entzuten dugunean, zehazki pianoa iturri bezala entzuten ote dugun edo automatikoki pianoaren irudia edo errepresentazioa den jasotzen duguna. Erran dezagun, gure memoriak (eta horren barnean heziketak) soinua bere benetazko izaeran jasotzeko trabak jartzen dizkigula nolabait, eta horrek ondorioz soinu iturria bera ez, baina bere erranahia eta ondorioz guk hura entzuteko modua aldatzen duela. Horrek aldiberean Tüsürik errandakora eramaten nau: Hau hala dela onartzen badugu benetan abstrakzio egoerak sortzeko gai ote gara?
beraz galdera galdera bidez erantzuneko:
Aldatzen al du soinu iturriak gure entzuteko modua?