Xabier Erkiziak BERRIA egunkariko “A cappella” atalean 2010eko urtarrilaren 28an argitaratutako artikulua. Artikulua egunkari beraren blog honetan topa daiteke.

Historiak agintari ero eta gehiegikerizale modura aurkeztu digun Neron enperadore erromatarrak antzerki edo musika emanaldiren bat antzeztu behar zuenean ehunka soldadu eramaten omen zituen berekin, bere gustura irri edo txalo egin zezaten. Horrela arrakasta ziurra zuen beti, eta porroterako lekurik ez. Agian erromatarraren praktiketan inspirazioa topatuz, XVIII. mendean Frantzian sortu zen La Claque instituzioak eta claqueur txalogilearen ofizioak urrunago eraman zuten erositako entzuleriaren ideia, ikuskizunetan txalo egiteko lana berezko arte bihurtuz.

La Claqueren funtzionamendua orkestrarenaren nahiko antzekoa izan ohi zen. Txalogileen zuzendariak orkestra zuzendariarekin, konpositorearekin, operako arduradunarekin edo, azken finean, kontratatzen zuenarekin interpretatu beharreko obra zehatz-mehatz aztertzen zuen, momentu bakoitzean entzuleriaren aldetik erreakzio jakin bat edo bertzea lortu ahal izateko. Nagusiki ikusleriaren txaloak bilatzen bazituzten ere, negarrak, sorpresa adierazpenak edo bertzelako erreakzioak ere sorrarazteko abilezia zuten txalogileek.

Emanaldia hasi aitzinetik claqueur-ak aretoko leku estrategikoetan kokatzen ziren, eta ikuskizuna hasterakoan zuzendariaren aginduak jarraitzen zituzten. Denborarekin horrenbertzekoa bihurtu zen haien boterea ezen, dokumentatutako kasu batzuen arabera, La Claquek berak kontratatu ezean, operak zapuzteko mehatxuak egiten baitzituzten.

Zorionez, gaur egun ez dugu ezagutzen txalogile profesionalik. Antzekotasunak bilatzen hasita, telebistako ikuskizunetan ikusleei nola jokatu agintzen dieten errejidoreak topatuko ditugu, ikusleen nolabaiteko orkestra zuzendariak -kameraren gibelean ezkutaturik, hori bai-. Eta badirudi guk ere gure etxeko sofan egon arren arazo handirik gabe onartzen dugula zuzendaritza hori eta pantailako irribarre eta poztasunak gure egiten ditugula.

Berdin gertatzen ote da musikarekin? Zergatik ez ote dago claqueur-ik kontzertuetan? Benetan entzule ikasiagoak garelako edo akaso denak bihurtu garelako soldatapeko txalo jotzaile? Zorionez oraindik badaude, zenbait kontzertutan, egoera zalantzagarriak, txalo errazaren balio susmagarria zalantzan jartzen dutenak eta entzule eta musikarien arteko erlazioak ere kili-kolo jar ditzaketenak. Azken finean, musikariak nahiz entzuleak gizatiarrago erakusten dizkigutenak. Hain da erraza txalo egitea…

Catherine Lurok eta Stephane Garinek egiten duten 0 (for radio) irratisaioaren 4. alea.
Cuarto programa de radio para 0 (for radio), dirigido por Catherine Luro y Stephane Garin.

http://www.radiokultura.com/musique_a_la_carte.asp

PLAYLIST:

- Terry Riley. Emily and Alice. The Cusp of Magic
Kronos quartet & Wu Man chinese pipa Read the rest of this entry »

Tras una temporada a ritmo bajo, con honrosas excepciones como la Aurora Borealis de Mikel R. Nieto, reactivamos la radio HOTS! con un primer documento que, valga la redundancia, habla de temporadas bajas.

Azken denboran erritmoa geldotu arren, Mikel R. Nietoren Aurora Borealis bezalako eszepzioekin, berriz ere martxan jarri dugu HOTS! irratia, hain zuzen denboraldi baxuei buruz ari den lehen dokumentu batekin.

BASSA STAGIONE / DENBORALDI BAXUA
Denboraldi baxuan ferryan bidaiatzea, oporretan dagoen lantegi bat bisitatzearen antzekoa da. Barcelona-Porto Torres lotura egiten duen ferrya 11 solairuko itsasontzi erraldoia da mila pertsona baino gehiago, kamioiak, autobusak eta autoak kabitzeko adina lekurekin. Urtarrilan, lan kontuengatik ibilbide hori egin behar izaten duten gidari gutxi batzuz gain, gutxi dira ferry hauetan bidaiatzen duten turistak, baina halaere itsasontziak kruzeroaren azpiegitura guztiak irekita mantentzen ditu. Emaitza hutsik dauden kasinoetan, djak soilik dantzatzen duen diskoteketan, ia inork edaten ez duen tabernetan, bideojoku gela fantasmetan islatzen da…hori bai, beti disdiratsu, garbi eta itsasontziaren motorrak sortzen duen soinu lodi eta gorraz bustita.
Soinuzko dokumentu honek ferry hauetako batean egindako grabaketak erakusten ditu. Mugimenduan dagoen espazio baten soinu paisai dekadentearen eta bere abuztuaren zain dagoen aisialdi amets baten erretratu moduko bat.

Grabazioak eta edizioa: Xabier Erkizia, Iñigo Telletxea
argazkia: Grimaldi lines

Audio clip: Adobe Flash Player (version 9 or above) is required to play this audio clip. Download the latest version here. You also need to have JavaScript enabled in your browser.

——————————

BASSA STAGIONE / TEMPORADA BAJA
Viajar en ferry en temporada baja es como visitar una fábrica en vacaciones. El ferry que realiza la linea barcelona-Porto Torres es un inmenso barco de 11 pisos de altura que alberga espacio para más de mil personas, camiones, autobuses y autos. En enero, excepto algunos pocos conductores que realizan estos trayectos por motivos laborales, pocos son los pasajeros o turistas que viajan en estos ferrys pero sin embargo, el barco mantiene en marcha toda su infraestructura de crucero. El resultado se refleja en casinos vacíos, discotecas donde sólo baila el dj, bares semidesérticos, salas de recreaciones fantasma… siempre brillantes, relucientes y empapados por el sordo sonido grave que constantemente emite el motor del barco.
Este documento sonoro es una deriva realizada en uno de estos ferrys que muestra el decadente paisaje sonoro de un espacio en movimiento, de un sueño de divertimiento esperando su agosto particular.

Grabación y edición: Xabier Erkizia, Iñigo Telletxea
foto: Grimaldi lines

[www.hots-radio.info]

AKAUZAZTE DANOK
BIKO
EL DESVÄN DEL MACHO

Sabado 6 de febrero / Otsailaren 6a larunbata
Sala Wurlitzer Ballroom (calle Tres Cruces 12, metro Gran Vía/Sol)
Madrid
22:00 / 9€

[Biko] [Akauzazte Danok] [El Desvän del Macho]

Xabier Erkiziak BERRIA egunkariko “A cappella” atalean 2009ko abenduaren 24ean argitaratutako artikulua. Artikulua egunkari beraren blog honetan topa daiteke.

Artikuluaren lerroburuak kolpetik pizten du arreta: ikusle batek jazz musikari bat salatu du, jazza ez jotzeagatik. Larry Ochs saxofoi jotzaile iparramerikarrak, Drumming Core taldearekin, Siguenzan (Guadalajara) urtero antolatzen den jazz jaialdiari bukaera eman zion orain aste batzuk. Kontzertua hasi eta gutxira, entzule batek aulkitik altxatu eta aretoko sarrera gunerako bidea hartu zuen, dirua bueltan eskatzeko. Bere argudioa, argia bezain harrigarria: hura ez omen zen jazza, musika garaikidea baizik, eta medikuak aginduta musika mota hori entzutea debekatua zuen gizonak, psikologikoki sortzen dizkion arazoengatik. Sarrerako arduradunen harridura ez zen txikiagoa izan eta, noski, eztabaidan lotu ziren. Bitartean kontzertuak aitzinera jarraitu zuen. Entzule amorratuak, bere eskubideak defendatzeko, Guardia Zibilari deitu zion; antolatzaileek, berriz, kultur zinegotziari eta alkateari berari, baina dena alferrik, ez batek ez bertzeak ez zion arrazoirik eman nahi izan ondokoari. Entzuleak eta Guardia Zibilak (!) ez zuten zalantzarik beraien argudio estetikoak defendatzeko: hura ez zen jazz musika. Bukaeran, ezer ere lortu gabe baina medikua eta guardia alde edukitzeak ematen duen babesarekin, entzule sutuak jaialdiaren kontrako salaketa jarri zuen kuartelean.

Errealitatearekin baino gehiago telebistako gag baten antza duen gertakizun hau aztertzerakoan dilema koxkorrak sortuko zaizkio edonori, hainbertze dira gordetzen dituen galderak… Hasteko, berriaren lerroburuak ikusle hitzaren ordez entzule jarri beharko luke, argi eta garbi, are gehiago kasu honetan. Baina ziur xehetasun hori ez zaigula arraro egin. Ikusle garela onartzeko ez dugu arazorik, eta entzule baten kexak, aldiz, xelebrekeriatzat hartzen ditugu. Oraindik. Bertzalde, jazz musika esperimentalen zaleek biharamunean hartuko zuten pozarekin gogoratu naiz, gehienetan aktualitateak bazterrean uzten dituen musika hauek bertzelako presentzia lortu baitzuten prentsan. Zoritxarrez, kasu bakar batek ere ez zuen musikaren kalitatea izan hizpide. Hori bai, ezustean, gertakariak Siguenzako jazz festibal ttikia, Donostiakoaren edo Gasteizkoaren aldean ñimiñoa, nazioartean ezagun egin du. Baina detaile guztien artean gehien harritu nauena medikuaren aginduarena izan da. Hamaika aldiz pentsatu dut halakorik existitzen ote den, eta orain, agerikoa denean, larritasuna eta lasaitasuna sortu dizkit aurkikuntzak: musika (ez bolumena) osasunarentzat kaltegarria izan daiteke, baina ez gaitezen larritu, zorionez gure entzumenaren osasuna zaintzeko prest dauden medikuak ba omen ditugu. Eta nik, behintzat, diagnosia behar dut lehenbailehen. Ez dut musika hau ulertzen.