2013ko otsailaren 7an BERRIA egunkariko A Capella zutabean agertu bezala:

Zurikeriak errateko gaitasunak ez du mugarik. Ahoa betetzen dugu hainbertze hitz ustez politikoki zuzen, demokratiko eta ponpoxoekin, erraten dugun hori egitea ahanzteraino. Gureak entzuten dituztenak ergelak balira bezala. Entzule izatearen guttieneko izendapen komuna hitzez hitz hartuz, entzulea (entzun baino zeregin hoberik ez duen “gauza” hori) pentsatzen ez duen haragizko zaku bihurtzen dugu.
Eta hasiera batean dikotomia hau moldatzeko saldu ziguten sareak ez du ideia itsusi, pobre eta iraingarri hori aldatu. Izatekotan, areagotu. Bi adibide topatu ditut berriki. Lehendabizikoa irratia entzuten saiatzen gertatu zait. Komunikabideek, etorkizuna sarean dagoela errepikatzen digute etengabe. Eta hortarako, irratia entzutera baino, whatsapp, facebook, eta twitterrak konpultsiboki erabiltzera bultzatzen gaituzte. Baina ezta horrela ere. Ez dago irratia sare bidez entzun nahi eta ezin izatea baino gauza frustranteagorik. Zeharo haserretuta, kapaz gara, adsla zerbitzatzen digun konpainiara deika hasteko ere, azkenean benetan funtzionatzen ez duena komunikabidea bera dela konturatzeko. Baina sarearena omen da arazoa. Inoiz ez komunikabidearena.
Bigarren kasua liburu eta musika denda batean topatu dut. Tira, disko-denda deitzea ere jada lotsagarri xamarra ez ote den pentsatzen hasita nago. Gero eta zokoratuago daude diskoen apalak, gero eta toki ttikiagoa dute, kultur produktuak supermerkatuan Peruko piperrak bezala eskeintzen dizkiguten dendetan. Oraingoan ere sareak omen du errua. Entzuleek, diskoei kasurik egin gabe, zuzenean deskargatzen omen dute musika, eta horren ondorio omen da zokoratzea, inoiz ez dendarena. Logikak aldiz kontrakoa erraten dit: dendetan diskorik ez badago, nekez gozatuko baitu musikazaleak bere erosketa, eta errazago joko du sarera. Bukle horri bueltak ematen dizkiodan bitartean, dendako altabozei musika darie. Soinu kalitate kaxkarrekoa, konpresio maila nabarmenarekin, MP3an. Alegia, internetetik jautsitako musika.

Xabier Erkizia

2013ko martxoaren 7an BERRIA egunkariko A Capella zutabean agertu bezala:

Sekula ez ditut lehiak gustuko izan. Ez dut ukatuko irabaztearen erotikak harrapatu ez nauenik noiz edo noiz. Baina gero eta errazago asaldatzen naiz onenaren egia nahitaez onartaraztera behartua sentituz gero. Ezin dut irentsi bizitzako edozein alor lehia bihurtzea ona dela ulertarazi nahi digun konbentzio sozial hori.
Lehiaketaren logika supremazista ia denean topa dezakegu. Gustu guztietarako lehiaketak antolatzen ditugu horretarako: Eltzaurrak ipurdiarekin xehatzetik, gitarrarik gabe airean soloak jotzerainokoak. Telebistak txapelketaren muga ergelkeriaren gailurreraino eraman duela ahantzi gabe: ergelenak nor diren edo ergelkeriak hobekien nork egiten dituen erabakitzeko lehiaketak gero eta ugariagoak dira. Eta horrek nonbait eragin psikologiko onen bat izan behar du gugan, ze bertzela ez dago ulertzerik zein den bizitzaren txapelketarizazio honen guztiaren arrazoia. Ez bada behintzat irabazlearen behin- behineko erotika horren apologia hutsala.
Izan liteke munduko pentsalaririk onena, edo metal musikaren estilo jakin bateko bosgarren baxu jotzaile nazional onena, edo arrautza frijituak bata bertzearen ondotik jaten Europako txapeldunorde, baita dopinez goraino gezurretan tour gehien irabazi duen txirrindularia ere. Kontua irabaztea da. Ez dakigu zehazki zertan, ez eta zertarako ere, baina bai irabazi egin behar dela.
Eta ez gaitezen engainatu. Garrantzitsuena parte hartzea dela errepikatzen digutenek badakite lehiaketek irabazleak baino galtzaile gehiago izaten dituztela beti. Are gehiago, lehiak berak, irabazleak sortzeko eta egiteko, beharrezkoak ditu galtzaileak.
Non geratzen diren jakin nahi nuke. Bere momentuan irabazi eta desagertu zirenak. Iritsi ez zirenak, ia-txapeldunak, azkenak eta irabazi adina galdu zutenak. Gure looser-ak. Beharbada ,denok osatzen dugu galtzaile erraldoi bat. Looser masa bat. Eta horretarako gaude hemen. Gu gabe ez baita sekula irabazlerik izango.
(Neure burua desierto deklaratu nahi nuke.)

Xabier Erkizia

Martxoaren 7 eta 14an
ARTELEKU, Donostia-San Sebastián (Gipuzkoa)
Gonbidatuak: Xabier Erkizia, Arantxa Iturbe, Tere Beloki
Lantegi hau EHUko kazetaritza fakultatearekin elkarlanean egin da.

Azken 30 urteotan soinuarekin lan egiteko teknikak eta (ondorioz) estetikak nabarmen aurrera egin duten arren, oinarrian, irratiak orain dela 30 urteko baliabide beretsuak erabiltzen ditu oraindik. Beharbada, gure herri hontan komunikabideekiko ditugun errezeloek behartuta, (dela klase politikoaren eskuhartzea, direla hizkuntza ttikiaren konplexuak eragindako beldurrak edo kultura sonoroa ahaztea, dela irrati-arteak jorratzeko ezintasuna…) irratiak, bereziki euskaraz egiten denak, jarrera nagia hartu du, esperimentatu ezkero audientzia galtzeko beldurrez. Lehentasun kontua ere izan daiteke, euskal kulturan orokorrean zer gertatu den ikusten badugu: hizkuntzaren defentsa eta bizi-iraupena izan ditu irratiak ere lehentasun. Horrexegatik, euskaraz aritzeak dituen berezitasunak eta eskaintzen dituen aukerak ezagutzea (audientziak kopuru mugak ditu, baina txikia beti da malguago) inoiz baino garrantzitsuagoa da, etorkizuneko erronkei erantzuteko gai izango den euskarazko irrati eguneratu eta aurrerakoi bat proposatzeko.
Bi egunetan banatutako lantegi honek irratigintzarekiko ikuspegi berriak sustatzea du helburu nagusi. Aurrera egin nahi bada, gaur egun irratia egiteko moduei erreparatuz, ikuspegi kritikoa eta eraikitzailea topatzea beharrezkoa da. Eta egingarria.

ARRASTOAK: INPROBISAZIO LIBREA ETA ERAIKUNTZA
ITZIAR OKARIZek eta SEIJIRO MURAYAMAk gidatutako lantegia

Arteleku (Donostia), apirilaren 2tik 7ra bitartean
Izen ematea martxoaren 25era arte: azala@azala.es (20 lagun gehienez)
Prezioa: 50 euro (janaria barne)
Koordinazioa: Azala eta Audiolab
+ PDF eta ARRASTOAK Read the rest of this entry »

argazkia/ foto: Pedro Tudela